S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
5
2 Đ/C
i chng
3 ha Hécta
4 K
2
O Kali tổng số
5 Kg Kilôgam
6 N Đạm tổng số
7 NS hạt Năng suất hạt
8 NSLT Năng suất lý thuyết
9 NSTL Nng sut thõn lỏ
10
NSSVH Năng suất sinh vật học
11
P c.khụ Trng lng cht khụ
13 P1000 hạt Trọng l-ợng trên nghìn hạt
14 P
2
O
5
Lân tổng số
15 P/C Phân chuồng
16 Lsd
05
Sai khỏc cú ý ngh nh nht khi so sỏnh mc 5%
DANH SCH CC BNG V TH
DANH SCH CC BNG
Trang
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
6
Bng 2.1: Mt s tớnh cht lý, hoỏ hc t trc thớ nghim
Bng 2.2: Hm lng N, P
2
O
5
v K
2
O tng s trong phõn chung
Bng 3.1: Hin trng s dng t nụng nghip nm 2006 v d kin
n nm 2010 ca tnh Bc Giang
Bng 3.2: Kt qu iu tra lng phõn bún v nng sut lỳa xuõn
nm 2007 ti huyn Tõn Yờn v Hip Ho, Bc Giang.
Bng 3.3: Kt qu iu tra lng phõn bún v nng sut lỳa mựa nm
2007 ti huyn Tõn Yờn v Hip Ho, Bc Giang.
Bng 3.4: nh hng ca cỏc cụng thc phõn bún n chiu cao cõy lỳa
Khang dõn 18 trờn t bc mu Bc Giang
Bng 3.5: nh hng ca cỏc cụng thc phõn bún n kh nng
nhỏnh ca cõy lỳa Khang dõn 18 trờn t bc mu Bc Giang
Bng 3.6: nh hng ca cỏc cụng thc phõn bún n trng lng
cht khụ ca cõy lỳa Khang dõn 18 trờn t bc mu Bc Giang
Bng 3.7: nh hng ca cỏc cụng thc phõn bún n yu t cu thnh
nng sut lỳa khang dõn 18 trờn t bc mu Bc Giang.
Bng 3.8: nh hng ca cỏc cụng thc phõn bún n nng sut ht v
nng sut thõn lỏ lỳa khang dõn 18 trờn t bc mu Bc Giang v xuõn
nm 2008.
Bng 3.9: nh hng ca cỏc cụng thc phõn bún n nng sut ht v
nng sut thõn lỏ lỳa khang dõn 18 trờn t bc mu Bc Giang v mựa
2008.
Bng 3.10: nh hng ca bún phi hp phõn hu c v phõn
khoỏng vi cỏc liu lng khỏc nhau n nng sut lỳa.
Bng 3.11: Bi thu do bún thờm phõn chung trờn cỏc nn phõn
khoỏng
Bng 3.12: Hiu sut ca bún phõn chung cho lỳa khang dõn 18 trờn
28
28
42
43
43
46
50
51
55
59
61
64
66
67
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
7
t bc mu Bc Giang
3.12.a: Hiu sut ca bún phõn chung trờn nn bún 100%NPK
3.12.b: Hiu sut ca bún phõn chung trờn nn khụng bún phõn
3.13: Hiu qu kinh t ca cỏc mc u t phõn bún cho cõy lỳa
khang dõn 18 trờn t bc mu Bc Giang v xuõn 2008
3.13.a: Hiu qu kinh t trờn nn khụng bún phõn khoỏng v bún n
phõn chung
3.13.b: Hiu qu kinh t trờn nn NPK v NPK phi hp vi phõn
chung.
Bng 3.14: nh hng ca cụng thc phõn bún n mt s tớnh cht
hoỏ hc t.
Bng 3.15: Vai trũ ca phõn hu c trong cõn bng dinh dng
67
67
69
69
70
74
77
DANH SCH CC TH
Trang
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
8
th 3.1: Din bin mt s yu t khớ hu thi tit tnh Bc Giang
(trung bỡnh t nm 2006 - 2008)
th 3.2: Din bin mt s yu t khớ hu thi tit huyn Hip Ho
nm 2008.
th 3.3: Bi thu do bún thờm phõn chung kt hp phõn khoỏng
so vi cụng thc khụng bún phõn (i chng 1).
th 3.4: Hiu qu kinh t tng so vi cụng thc khụng bún phõn.
th 3.5: nh hng ca cỏc cụng thc n xp t sau thớ
nghim (% so vi t trc thớ nghim).
39
40
63
71
75
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
9
Mở đầu
1. t vn
Cõy lỳa (Oryza Sativa L) cú vai trũ quan trng trong i sng con ngi
v l cõy lng thc chớnh cho 1/2 dõn s trờn th gii. Cú ngun gc t
ụng Nam , hin nay cõy lỳa ó lan truyn ra nhiu ni.
Vit Nam, sn xut lỳa gn lin vi s phỏt trin nụng nghip. Kinh
nghim sn xut lỳa ó hỡnh thnh, tớch lu v phỏt trin cựng vi s hỡnh
thnh v phỏt trin ca dõn tc. Nhng tin b ca khoa hc, k thut trong
nc v th gii trờn lnh vc nghiờn cu sn xut lỳa ó thỳc y mnh
ngnh trng lỳa nc ta vn lờn bt kp trỡnh tiờn tin ca th gii. n
nay ngh trng lỳa Vit Nam vn khụng ngng phỏt trin v cú mt v trớ
ht sc quan trng trong nn kinh t Quc dõn. c bit t sau Ngh quyt 10
ca TW ng ra i (1988) n nay, sn xut lỳa nc ta ó cú nhng bc
phỏt trin vt bc. T mt nc thiu n phi nhp khu lng thc, hin
nay nc ta khụng nhng sn xut nhu cu lng thc trong nc m ó
tr thnh nc xut khu go ng th hai th gii sau Thỏi Lan.
Tuy nhiờn, theo nh hng chuyn dch c cu kinh t nụng nghip, din
tớch t dnh cho sn xut lỳa s ngy cng gim. Nh vy m bo an ninh
lng thc v gi mc xut khu go nh hin nay thỡ sn lng lỳa c nc cn
c nõng cao. Song n nay, mc tiờu tng sn lng bng con ng m rng
din tớch canh tỏc, tng s v/nm khụng cũn tim nng khai thỏc, gii phỏp quan
trng nht l nõng cao nng sut lỳa. gii quyt vn ny cn s u t cú
chiu sõu vo nghiờn cu, y nhanh cụng tỏc trin khai v ng dng khoa hoc k
thut tiờn tin vo thc t sn xut. Vic a ra cỏc qui trỡnh k thut thõm canh
t hiu qu cao c v kinh t v mụi trng theo hng s dng ti u nguyờn,
nhiờn liu, ti nguyờn v tit kim chi phớ sn xut l rt cn thit tin ti xõy
dng nn sn xut nụng nghip bn vng.
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
10
Tnh Bc Giang cú din tớch t t nhiờn 382.250 ha, nhng t dnh cho
sn xut nụng nghip ch cú 99.300ha trong ú 38.369 ha l t bc mu c
hỡnh thnh trờn trm tớch phự sa c, sn phm ca l tớch v quỏ trỡnh phong
hoỏ ỏ cỏt v ỏ mc ma axớt [26]. c im ca loi t ny l cú thnh phn
c gii t cỏt pha n tht nh tng mt v chuyn sang thnh phn c gii
nng tng sõu. t cú phn ng chua, hm lng mựn v thnh phn dinh
dng nghốo, kh nng gi nc v dinh dng kộm. Chớnh vỡ vy, n nh
v ci to phỡ nhiờu t l mt vn cn c quan tõm. Vic u t
phõn bún l mt trong nhng bin phỏp quan trng gii quyt vn ny.
Trong nhng nm gn õy, cựng vi s phỏt trin ca khoa hc trong nc v
th gii, ngi nụng dõn ch yu s dng phõn hoỏ hc vi liu lng cao m
quờn i vai trũ ca phõn hu c trong sn xut nụng nghip. Tớnh tin li v
hiu lc nhanh chúng i vi cõy trng ca phõn khoỏng ó lm lu m dn
vai trũ ca phõn hu c trờn ng rung dn n hm lng mựn trong t
khụng c ci thin. Vic s dng phõn khoỏng cao trong iu kin mựn
thp dn n s mt m, ra trụi lõn v kali din ra nhiu hn. Do ú s
dng hp lý gia phõn khoỏng v phõn hu c tit kim mc u t phõn
bún, khụng lm ụ nhim mụi trng, m bo nng sut v thu c hiu
qu kinh t cao, ng thi duy trỡ phỡ nhiờu t, m bo sc sn xut lõu
bn, tin ti mt nn nụng nghip bn vng trờn t bc mu Bc Giang
chớnh l vn cp thit.
Xut phỏt t nhng lý do trờn, nhm b sung hon thin hn qui trỡnh
k thut canh tỏc cho cõy lỳa trờn t bc mu, chỳng tụi tin hnh nghiờn
cu ti:
Nghiờn cu s dng hp lý phõn hu c kt hp phõn khoỏng
i vi cõy lỳa trờn t bc mu Bc Giang.
2. Mc ớch ca ti
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
11
- Xỏc nh c nh hng ca vic bún kt hp gia phõn hu c v
phõn khoỏng i vi sinh trng, phỏt trin v nng sut lỳa trờn t bc mu
Bc Giang.
- Nõng cao hiu lc phõn bún, tit kim phõn hoỏ hc nhm gim ụ nhim
i vi mụi trng v tng hiu qu kinh t ca cõy trng.
- Kt hp s dng phõn hu c v phõn khoỏng nhm nõng cao nng sut
lỳa trờn t bc mu Bc Giang v m bo mụi trng bn vng trong sn
xut nụng nghip.
3. ý ngha khoa hc v thc tin ca ti
3.1. ý ngha v mt khoa hc
- Xỏc nh c nh hng ca vic bún phõn hu c kt hp phõn
khoỏng i vi sinh trng, phỏt trin v nng sut lỳa trờn t bc mu. Trờn
c s khoa hc ú xõy dng mt ch bún phõn hu c hp lý v gim
thiu lng phõn khoỏng bún cho cõy lỳa tin ti mt nn sn xut nụng
nghip bn vng trờn t bc mu Bc Giang.
- Kt qu ca ti lm lun c khoa hc xut nghiờn cu tip theo.
3.2. ý ngha v mt thc tin
Xõy dng c quy trỡnh k thut bún phõn hp lý cho cõy lỳa trờn t
bc mu Bc Giang.
Nhng kt qu nghiờn cu ca ti t c s l nhng tin b khoa
hc mi lm c s trong ch o v sn xut lỳa ca Bc Giang v cỏc a
phng khỏc.
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
12
CHNG 1
TNG QUAN TI LIU V C S KHOA HC CA TI
1.1. C s khoa hc
t bc mu l loi t cú thnh phn c gii t cỏt pha n tht nh
tng mt v chuyn sang thnh phn c gii nng tng sõu. t cú phn ng
chua, hm lng mựn v thnh phn dinh dng nghốo, kh nng gi nc v
gi dinh dng kộm. Tuy nhiờn, trong thc t sn xut nụng nghip nhng
nm gn õy, cỏc qui trỡnh k thut thõm canh ang ỏp dng thng tp trung
ch yu vo phõn khoỏng m ớt chỳ ý n phõn hu c (mt yu t c bit
cn thit trờn t bc mu nõng cao hm lng mựn trong t v tng kh
nng hp thu dinh dng ca cõy trng). Lng phõn khoỏng s dng trong
nhiu nm m khụng cú ch b sung lng phõn hu c hp lý nờn ó gõy
hu qu l lm gim hm lng cht hu c ca t, ra trụi cỏc cht kim
dn n t b chua nhanh chúng v lm st gim nghiờm trng cht dinh
dng dn n cỏc yu t dinh dng trong t b thiu ht so vi nhu cu ũi
hi ca cõy trng. Nng sut cõy trng kộm xa so vi tim nng ca chỳng. Vỡ
vy, m bo an ton lng thc v nõng cao nng sut lỳa trờn t bc
mu, yu t c bn l to c cho t mt nn hu c - khoỏng cú th bo
ton cht dinh dng cú sn, tip nhn cú hiu qu phõn bún a vo cng
nh ci thin nng sut lõu di. Nghiờn cu chin lc mi trong vic s dng
cht hu c nh l phõn bún trong sn xut lỳa trờn t bc mu, tỏc gi Phm
Tin Hong [18] ó kt lun:
Dựng cht hu c nh ngun phõn bún trong sn xut lỳa trờn phm vi
rng i vi t bc mu l iu rt cn thit.
Trờn t bc mu nu khụng bún phõn hu c (phõn chung) thỡ khụng
th cho nng sut lỳa cao dự bún lng phõn khoỏng cao, tng lng phõn
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
13
chung bún cho lỳa cú th tit kim c phõn khoỏng.
Trn Thỳc Sn, ng vn Hin (1995) [29] ó kt lun trờn t bc mu
s dng phi hp phõn chung vi phõn hoỏ hc cho hiu qu rt cao i vi
cõy lỳa. Bún cõn i gia phõn khoỏng v phõn chung khụng nhng giỳp cõy
sinh trng phỏt trin tt m cũn nõng cao nng sut cõy trng, nõng cao hiu
qu s dng dinh dng ca cõy.
Nhng cụng trỡnh nghiờn cu
nờu trờn ó ch ra c vai trũ cng nh mi
quan h gia phõn hu c v phõn khoỏng i vi cõy lỳa. Tuy nhiờn trong thc
t vn cha a ra c mc bún hp lý cho nng sut cng nh hiu qu kinh
t cao nht i vi cõy lỳa trờn t bc mu, nhng ú cng chớnh l nhng c
s khoa hc chỳng tụi tin hnh nghiờn cu ti ny.
1.2. Nhng yu t nh hng n quỏ trỡnh thõm canh lỳa
1.2.1. nh hng ca ging n quỏ trỡnh thõm canh
Ging cõy trng l yu t u t rt quan trng v cú hiu qu kinh t cao
ca ngnh trng trt. Do vy, cụng tỏc chn to ging cõy trng rt c quan
tõm. Nhng nm gn õy, cụng tỏc chn to ging ó thu c nhiu kt qu
gúp phn ỏng k vo s nghip phỏt trin nụng thụn ca nc nh. Hng lot
cỏc ging mi c ra i theo mc tiờu: Nng sut cao, ci tin cht lng
nụng sn, chng chu sõu bnh v cỏc iu kin bt thun, rỳt ngn thi gian
sinh trng v to cỏc c tớnh cn thit cho sn phm. Chớnh vỡ vy trong
nhng nm gn õy tng sn lng lng thc ca nc ta ngy mt tng
nhanh. T mt nc phi nhp khu lng thc hin nay chỳng ta ó l nc
xut khu go ng th hai trờn th gii.
Trong ngh trng lỳa, ging thc s l mt trong nhng yu t quan
trng quyt nh hiu qu ca vic thõm canh. nc ta, vic s dng cỏc
ging lỳa thun ó c cỏc nh khoa hc ca Vin Khoa hc K thut Nụng
nghip Vit Nam tin hnh nghiờn cu ngay t u thp k 80. Hin nay
S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn
14
trong sn xut cú rt nhiu ging nhp ni v chn to nh: Khang dõn 18,
Q5 cú nng sut cao, cht lng tt thớch nghi vi iu kin khớ hu, phự
hp vi c cu cõy trng cho vựng Trung du v min nỳi phớa Bc, c bit l
trờn t bc mu Bc Giang.
1.2.2 nh hng ca phng thc gieo cy n quỏ trỡnh thõm canh
* Phng thc lm m
Theo Nguyn Th Lm (nm 2003) thỡ cõy lỳa cú ba phng thc gieo
cy: M dc cy sõu tay, m dc cy nụng tay v gieo thng hc [21]. Tuy
nhiờn trờn thc t hin nay tu iu kin sn xut ó cú nhiu vựng lm m
khỏc vi 3 phng thc trờn nh: cy m non, gieo vói u trc tip trờn
rung vn cho nng sut cao nu cú bin phỏp k thut thõm canh tt.
* Thi gian cy
Thi gian cy l mt yu t vụ cựng quan trng nú nh hng trc tip
n nng sut lỳa (Nguyn Th Lm, 2003 [21]). Tu theo vựng, min, nhit
ụ, ỏnh sỏng lng ma v t ai m chỳng ta b trớ thi gian gieo cấy khỏc
nhau tn dng nhng c hi cho lỳa nhỏnh, phõn hoỏ ũng, tr bụng v
chớn trong iu kin ti u. min nỳi phớa Bc v Trung du Bc B, ng
bng sụng Hng nờn ỏp dng cỏc khung thi v nh sau:
V lỳa xuõn sm (ging di ngy): Gieo thỏng 11, cy thỏng 12, thu
hoch thỏng 5, 6.
V lỳa xuõn chớnh v (ging trung bỡnh): Gieo thỏng 12, cy thỏng 1,
thu hoch thỏng 5, 6.
V lỳa xuõn mun (ging ngn ngy): Gieo thỏng 1, cy thỏng 2, 3 thu
hoch thỏng 5, 6.
V lỳa mựa sm (ging ngn ngy): Gieo thỏng 5, 6; cy thỏng 6,7 thu
hoch thỏng 9,10.
V lỳa mựa chớnh v (ging di ngy): Gieo thỏng 6, cy thỏng 7, thu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét