Tiếng hát con tàu

C- Đọc hiểu văn bản
C- Đọc hiểu văn bản

Trong bài thơ có hai hình tượng nghệ thuật có
Trong bài thơ có hai hình tượng nghệ thuật có
tính chất biểu tượng , theo em đó là những hình
tính chất biểu tượng , theo em đó là những hình
tượng nghệ thuật nào?
tượng nghệ thuật nào?




I- Hai hình tượng có tính chất biểu tượng
I- Hai hình tượng có tính chất biểu tượng
trong bài thơ
trong bài thơ



Con tàu :
Con tàu :
trên thực tế vào những năm 60, Tây Bắc
trên thực tế vào những năm 60, Tây Bắc
chưa hề có đường tàu và do đó, đương nhiên chưa hề
chưa hề có đường tàu và do đó, đương nhiên chưa hề
có con tàu nào lên được Tây Bắc.
có con tàu nào lên được Tây Bắc.
Con tàu
Con tàu
ở bài thơ
ở bài thơ
này là biểu tượng của khát vọng đi xa, thoát khỏi cuộc
này là biểu tượng của khát vọng đi xa, thoát khỏi cuộc
sống cá nhân chật hẹp, đến với cuộc sống rộng lớn
sống cá nhân chật hẹp, đến với cuộc sống rộng lớn
của nhân dân vĩ đại, đến với ước mơ cao đẹp , đồng
của nhân dân vĩ đại, đến với ước mơ cao đẹp , đồng
thời cũng đến với ngọn nguồn sáng tạo nghệ thuật.
thời cũng đến với ngọn nguồn sáng tạo nghệ thuật.
Con tàu
Con tàu
còn có thể hiểu là tấm lòng của nhà
còn có thể hiểu là tấm lòng của nhà
th
th
ơ
ơ
, Khi lòng ta đã hoá những con tàu , Tàu đói
, Khi lòng ta đã hoá những con tàu , Tàu đói
những vành trăng, tàu gọi anh đi sao chửa ra đi?
những vành trăng, tàu gọi anh đi sao chửa ra đi?





Tây Bắc :
Tây Bắc :
gợi nhớ đến một miền xa xôi của Tổ quốc,
gợi nhớ đến một miền xa xôi của Tổ quốc,
nơi gian lao vất vả, nhưng ân tình sâu nặng , với
nơi gian lao vất vả, nhưng ân tình sâu nặng , với
những kỉ niệm không thể nào quên.Mảnh đất này
những kỉ niệm không thể nào quên.Mảnh đất này
chính là nơi
chính là nơi
con tàu
con tàu
khát vọng hướng tới (
khát vọng hướng tới (
tức là
tức là


cuộc sống lớn của nhân dân, nguồn cảm hứng của
cuộc sống lớn của nhân dân, nguồn cảm hứng của


thời
thời
đại
đại
).Lên
).Lên
Tây Bắc
Tây Bắc
là trở lại với chính lòng mình ,
là trở lại với chính lòng mình ,
trong sự hoà hợp và gắn bó mật thiết với nhân dân, với
trong sự hoà hợp và gắn bó mật thiết với nhân dân, với
đất nước.
đất nước.
Tây Bắc
Tây Bắc
chính là Tổ quốc, là
chính là Tổ quốc, là
gió
gió


ngàn ,
ngàn ,


là
là
vành trăng ,
vành trăng ,
là
là
đất nước mênh mông ,
đất nước mênh mông ,
và là
và là
nguồn thơ:
nguồn thơ:
Tây Bắc ơi người là mẹ của hồn
Tây Bắc ơi người là mẹ của hồn


thơ .
thơ .



Từ hai biểu tượng trên nhà thơ đã viết khổ
Từ hai biểu tượng trên nhà thơ đã viết khổ


thơ
thơ


đề từ:
đề từ:




Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc
Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc
Khi lòng ta đã hoá những con tàu
Khi lòng ta đã hoá những con tàu
Khi Tổ Quốc bốn bề lên tiếng hát
Khi Tổ Quốc bốn bề lên tiếng hát
Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu?
Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu?



Trong lời đề từ này, nhà thơ đã thể hiện cái không khí
Trong lời đề từ này, nhà thơ đã thể hiện cái không khí
vui vẻ tưng bừng của đất nước trong công cuộc xây
vui vẻ tưng bừng của đất nước trong công cuộc xây
dựng XHCN:
dựng XHCN:
Khi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát
Khi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát
. Sự
. Sự
phấn khởi ấy, thúc giục mọi người lên đường:
phấn khởi ấy, thúc giục mọi người lên đường:
Khi
Khi
lòng ta đã hoá những con tàu
lòng ta đã hoá những con tàu
đi xây dựng Tây Bắc.
đi xây dựng Tây Bắc.
Câu thơ:
Câu thơ:
tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu
tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu
đã
đã
chứa đựng một sự khẳng định: là
chứa đựng một sự khẳng định: là
Tây Bắc ,
Tây Bắc ,
lại nhấn
lại nhấn
mạnh thêm:
mạnh thêm:
chứ còn đâu? .
chứ còn đâu? .
Câu thơ đầy sức mạnh,
Câu thơ đầy sức mạnh,
cho thấy Tây Bắc choán hết tâm hồn nhà thơ. Toàn
cho thấy Tây Bắc choán hết tâm hồn nhà thơ. Toàn
bài thơ đã diễn tả điều đó.
bài thơ đã diễn tả điều đó.


Theo em bài thơ có thể chia làm mấy phần?
Theo em bài thơ có thể chia làm mấy phần?
Giọng điệu ở mỗi phần có gì khác nhau?
Giọng điệu ở mỗi phần có gì khác nhau?


Bài thơ được chia làm 3 phần:
Bài thơ được chia làm 3 phần:



Đoạn đầu là sự trăn trở, giục giã lên đường
Đoạn đầu là sự trăn trở, giục giã lên đường
(2khổ thơ đầu)
(2khổ thơ đầu)

Đoạn giữa trực tiếp giãi bàytình cảm xúc động
Đoạn giữa trực tiếp giãi bàytình cảm xúc động
về những kỷ niệm với nhân dân ở thời kháng
về những kỷ niệm với nhân dân ở thời kháng
chiến
chiến
( đây là đoạn quan trọng nhất kết tinh
( đây là đoạn quan trọng nhất kết tinh
nghệ thuật của bài thơ -9 thơ khổ giữa).
nghệ thuật của bài thơ -9 thơ khổ giữa).

Đoạn cuối là khúc hát lên đường bay bổng lãng
Đoạn cuối là khúc hát lên đường bay bổng lãng
mạn
mạn
( 3 khổ thơ cuối).
( 3 khổ thơ cuối).


Theo em 2 khổ thơ đầu có sức lay động mạnh
Theo em 2 khổ thơ đầu có sức lay động mạnh
mẽ đối với tâm hồn bạn đọc là nhờ yếu tố nào?
mẽ đối với tâm hồn bạn đọc là nhờ yếu tố nào?


2 khổ thơ đầu: khúc hát lên đường say
2 khổ thơ đầu: khúc hát lên đường say
mê náo nức
mê náo nức

Giọng thơ thúc giục hăm hở đã góp phần tạo
Giọng thơ thúc giục hăm hở đã góp phần tạo
nên giá trị đặc sắc của bài thơ, và thể hiện cụ
nên giá trị đặc sắc của bài thơ, và thể hiện cụ
thể trước hết ở những lời tự chất vấn đầy trăn trở
thể trước hết ở những lời tự chất vấn đầy trăn trở
của nhà thơ:
của nhà thơ:


Con tàu này lên Tây Bắc anh đi chăng?
Con tàu này lên Tây Bắc anh đi chăng?
Bạn bè đi xa anh giữ trời Hà Nội
Bạn bè đi xa anh giữ trời Hà Nội
Anh có nghe gió ngàn đang rú gọi
Anh có nghe gió ngàn đang rú gọi
Ngoài cửa ô tàu đói những vành trăng
Ngoài cửa ô tàu đói những vành trăng
Đất nước mênh mông đời anh nhỏ hẹp
Đất nước mênh mông đời anh nhỏ hẹp
Tàu gọi anh đi sao chửa ra đi?
Tàu gọi anh đi sao chửa ra đi?





Nhà thơ đã mượn hình ảnh của thiên nhiên để khơi gợi khát
Nhà thơ đã mượn hình ảnh của thiên nhiên để khơi gợi khát
vọng lên đường:
vọng lên đường:
anh có nghe gió ngàn đang rú gọi, ngoài cửa
anh có nghe gió ngàn đang rú gọi, ngoài cửa
ô tàu đói những vành trăng .
ô tàu đói những vành trăng .
Nhà thơ nói với người khác cũng
Nhà thơ nói với người khác cũng
là tự nhủ với chính lòng mình. Cuộc sống lớn của đất nước là
là tự nhủ với chính lòng mình. Cuộc sống lớn của đất nước là
ngọn nguồn của mọi sáng tạo nghệ thuật. Song nghệ thuật cũng
ngọn nguồn của mọi sáng tạo nghệ thuật. Song nghệ thuật cũng
không thể nảy sinh nếu không mở rộng hồn mình để đón nhận
không thể nảy sinh nếu không mở rộng hồn mình để đón nhận
tất cả những vang động của cuộc đời. Từ sự chiêm nghiệm về
tất cả những vang động của cuộc đời. Từ sự chiêm nghiệm về
đời thơ của chính mình, tác giả đã đưa ra lời khuyên đầy tâm
đời thơ của chính mình, tác giả đã đưa ra lời khuyên đầy tâm
huyết: hãy đi ra khỏi cái cô đơn chật hẹp của mình mà mở rộng
huyết: hãy đi ra khỏi cái cô đơn chật hẹp của mình mà mở rộng
hoà nhập với mọi người, hãy vượt ra khỏi chân trời của
hoà nhập với mọi người, hãy vượt ra khỏi chân trời của
cái
cái
tôi
tôi
nhỏ bé để đến với chân trời của
nhỏ bé để đến với chân trời của
cái ta
cái ta
vĩ đại. Đi theo con
vĩ đại. Đi theo con
đường ấy, mới có thể tìm được nghệ thuật chân chính và gặp
đường ấy, mới có thể tìm được nghệ thuật chân chính và gặp
được tâm hồn của chính mình trong cuộc sống lớn của nhân
được tâm hồn của chính mình trong cuộc sống lớn của nhân
dân:
dân:
Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng khép, tâm hồn anh chờ
Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng khép, tâm hồn anh chờ
gặp anh trên kia
gặp anh trên kia

Xem chi tiết: Tiếng hát con tàu