tg087

Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Chơng 3: Những giải pháp nhằm phát triển hoạt động thanh toán tại
NHNo & PTNT chi nhánh Đống Đa
-
5
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Chơng 1
Những vấn đề cơ bản về thanh toán qua ngân hàng
1.1. Khái niệm thanh toán qua ngân hàng.
Ngân hàng ra đời và phát triển thì hầu hết các khoản thanh toán chi trả về
hàng hóa, dịch vụ giữa các chủ thể kinh tế đều đợc chuyển giao cho ngân hàng.
Mọi quan hệ thanh toán đợc thực hiện bằng cách các chủ thể mở tài khoản tại
ngân hàng và yêu cầu ngân hàng thực hiện các khoản chi trả hoặc ủy nhiệm cho
ngân hàng thực hiện việc thu nhận các khoản tiền vào tài khoản của mình. Khi
khách hàng gửi tiền vào ngân hàng để thanh toán, họ sẽ đợc đảm bảo an toàn
trong việc cất giữ tiền và thực hiện thu chi nhanh chóng, tiện lợi, nhất là với
những khoản thanh toán giá trị lớn, ở mọi địa phơng mà nếu khách hàng tự làm
sẽ rất tốn kém và không an toàn.
Trong khi làm trung gian thanh toán, ngân hàng đã tạo ra những hình thức
thanh toán (thanh toán bằng ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, séc, thẻ thanh toán,)
đã tiết kiệm cho xã hội rất nhiều chi phí lu thông, đẩy nhanh tốc độ luân chuyển
vốn, thúc đẩy quá trình lu thông hàng hóa. Nhờ các hình thức thanh toán này,
khách hàng của ngân hàng không phải chi trả với nhau bằng những bao tiền mặt
rất tốn kém mà chỉ cần ra lệnh cho ngân hàng thông qua các hình thức thanh
toán, ngân hàng sẽ ghi Nợ cho tài khoản của ngời này, ghi Có cho tài khoản của
ngời kia nhanh chóng. Ngoài ra, việc thực hiện chức năng trung gian thanh toán
của ngân hàng đã tạo cơ sở cho ngân hàng thực hiện chức năng trung gian tín
dụng: ngân hàng dùng tiền gửi của ngời này để cho ngời khác vay. Khi một
khách hàng thiếu tiền để thanh toán, ngân hàng sẽ trả hộ và khoản trả hộ đó sẽ
trở thành khoản vay của khách hàng.
Việc làm trung gian thanh toán của ngân hàng ngày nay đã phát triển đến
mức rất đa dạng, không chỉ là trung gian thanh toán truyền thống nh trớc nữa
mà ngân hàng còn quản lý các phơng tiện thanh toán. Đây là vai trò ngày càng
chiếm vị trí quan trọng, phù hợp với sự phát triển tiến bộ của khoa học kỹ thuật.
-
6
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
1.2. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng
1.2.1. Đối với nền kinh tế
Thứ nhất, trong lĩnh vực lu thông tiền tệ, thanh toán không dùng tiền mặt
góp phần giảm thấp tỷ trọng tiền mặt trong lu thông, do đó tiết kiệm cho xã hội
rất nhiều chi phí lu thông tiền mặt (chi phí cho việc đúc tiền, in tiền, bảo quản
tiền, vận chuyển tiền, hủy tiền) và những chi phí có liên quan đến ngời trả tiền
và ngời thụ hởng (chi phí đếm tiền, bảo quản tiền, vận chuyển tiền,).
Thứ hai, thanh toán qua ngân hàng thúc đẩy sự vận động của vật t, hàng
hóa, tiền vốn trong nền kinh tế, dẫn đến giảm chi phí sản xuất và lu thông, tăng
tích lũy cho quá trình tái sản xuất. Trong thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt, với
những giao dịch giá trị lớn đòi hỏi khối lợng tiền mặt lớn sẽ làm cho chi phí lu
thông tiền tệ tăng lên, việc tổ chức lu thông tiền mặt phức tạp, tốc độ luân
chuyển vốn chậm và ngợc lại. Đối với lĩnh vực tín dụng, thanh toán không dùng
tiền mặt tạo khả năng tập trung nguồn vốn vào ngân hàng để đầu t cho phát
triển. ở đây ngân hàng đóng vai trò điều hòa vốn trong nền kinh tế, chuyển vốn
từ ngời thừa vốn sang ngời thiếu vốn
1.2.2. Đối với Nhà nớc
Thanh toán qua ngân hàng có ý nghĩa to lớn đối với vai trò quản lý của
Nhà nớc. Ngân hàng Nhà nớc có thể thực thi chính sách tiền tệ có hiệu quả,
kiểm soát đợc mức cung tiền tệ do đó có thể kiểm soát đợc lạm phát.
Hơn thế, thanh toán qua ngân hàng tạo điều kiện thuận lợi để Nhà nớc
kiểm soát hoạt động kinh tế của các tác nhân trong nền kinh tế với mục đích
đảm bảo thu chi tài chính. Việc thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt mà không
qua chuyển khoản dễ gây thất thoát thuế. Nó còn tạo ra mặt bằng cạnh tranh
không công bằng và phá hoại đạo đức kinh doanh vì những kẻ trốn thuế có thể
hạ giá bán để cạnh tranh gây thiệt hại đến các nhà kinh doanh chân chính nộp
thuế đầy đủ.
-
7
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Thanh toán qua ngân hàng xóa bỏ hiện tợng tham ô, tham nhũng, ngăn
chặn đợc nạn cớp giật, móc túi và các tệ nạn khác.
Nh vậy, thanh toán không dùng tiền mặt giúp Nhà nớc nâng cao vai trò
kiểm soát bằng đồng tiền của mình, tạo sự ổn định và phát triển cho xã hội.
1.2.3. Đối với ngân hàng thơng mại
Thanh toán qua ngân hàng giúp các ngân hàng thơng mại huy động đợc
nguồn vốn lớn. Trên cơ sở đó, các ngân hàng thơng mại tiến hành cho vay, đầu
t để thu lợi nhuận.
Thanh toán qua ngân hàng giúp các ngân hàng thơng mại thu hút đợc lợng
khách hàng dồi dào. Đặc biệt, đây thờng là những khách hàng trung thành vì
một khi họ đã mở tài khoản thanh toán tại ngân hàng này thì hiếm khi họ muốn
chuyển sang một ngân hàng đối thủ của ngân hàng đó. Hơn nữa, hầu hết khách
hàng mở tài khoản thanh toán đều sử dụng các dịch vụ khác ngoài dịch vụ thanh
toán, nh dịch vụ tín dụng, dịch vụ bảo lãnh, dịch vụ bảo quản tài sản,tại chính
ngân hàng đó.
Thanh toán qua ngân hàng giúp cho ngân hàng tìm hiểu tâm lý, nhu cầu
của khách hàng, nắm đợc toàn bộ thông tin về doanh nghiệp.
Thanh toán qua ngân hàng góp phần mang lại lợi nhuận ngày càng lớn cho
các ngân hàng thơng mại từ phí khách hàng trả cho ngân hàng.
1.2.4. Đối với khách hàng
Thanh toán qua ngân hàng giúp cho việc thanh toán giữa các khách hàng
trong quá trình kinh doanh đợc thực hiện nhanh chóng, chính xác, an toàn và
tiết kiệm. Khách hàng không phải chi trả với nhau bằng những bao tiền vừa tốn
kém lại không an toàn mà chỉ cần ra lệnh cho ngân hàng để ngân hàng ghi Nợ
vào tài khoản của ngời này, ghi Có vào tài khoản của ngời kia một cách nhanh
chóng, chính xác, tiền của họ sẽ đợc ngân hàng bảo quản chắc chắn.
-
8
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
1.3. Các nguyên tắc thanh toán qua ngân hàng
1.3.1. Đối với khách hàng
Khách hàng phải mở tài khoản thanh toán tại ngân hàng.
Khách hàng phải luôn đảm bảo số d thanh toán trên tài khoản để có thể chi
trả đầy đủ, kịp thời.
Khách hàng phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc sử dụng số tiền trên
tài khoản của mình.
Khi nhận đợc chứng từ thanh toán, khách hàng phải kiểm tra tính hợp
pháp, hợp lệ của chứng từ và nhanh chóng nộp vào ngân hàng.
1.3.2. Đối với ngân hàng
Ngân hàng chỉ đợc trích tài khoản của khách hàng để thực hiện các khoản
thanh toán khi có yêu cầu của chủ tài khoản.
Ngân hàng phải thanh toán cho đúng ngời thụ hởng và đúng số lợng theo
yêu cầu của chủ tài khoản.
Đối với chứng từ hợp pháp, hợp lệ mà khách hàng nộp vào, ngân hàng phải
thanh toán ngay. Nếu gây chậm trễ, ngân hàng phải bồi thờng, tùy theo mức độ
có thể bị truy tố trớc pháp luật.
Thanh toán qua ngân hàng đòi hỏi các chủ thể tham gia thanh toán phải
mở tài khoản tại ngân hàng nên sự kiểm soát của ngân hàng trong tổ chức thanh
toán là cần thiết để đảm bảo sự công bằng, chính xác, tính đúng đắn của nội
dung thanh toán, tính hợp lệ của chứng từ. Do việc mở tài khoản tại ngân hàng
nên ngân hàng là ngời quản lý các tài khoản tiền gửi của các đơn vị, chỉ ngân
hàng mới đợc phép trích chuyển tài khoản của các đơn vị và coi đó nh nghiệp
vụ đặc biệt của mình.
1.4 các công cụ thanh toán
1.4.1. Thanh toán bằng séc
-
9
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Các loại séc đang đợc sử dụng chủ yếu là séc tiền mặt, séc chuyển khoản,
séc bảo chi, séc định mức và séc chuyển tiền. Trừ séc tiền mặt dùng cho chủ tài
khoản rút tiền tại ngân hàng (không chi trả cho ngời khác), các loại séc khác chỉ
đợc dùng để thanh toán phi tiền mặt, tức là ngời thụ hởng không đợc tự mình rút
tiền mặt ở ngân hàng mà phải nhờ ngân hàng thu ngân.
1.4.1.1. Thanh toán bằng séc chuyển khoản
Séc chuyển khoản là loại séc đợc sử dụng rộng rãi. Nó có giá trị thanh toán
trực tiếp nh tiền, do đó, trên tờ séc phải có đầy đủ những yếu tố bắt buộc theo
luật định. Thông thờng, séc đợc in sẵn, ngời phát hành séc chỉ phải điền vào
những chỗ quy định bằng mực không phai. Việc ghi trên tờ séc phải đảm bảo
tính hợp pháp, hợp lệ đối với việc sử dụng séc.
Hình thức thanh toán bằng séc chuyển khoản chỉ đợc áp dụng trong thanh
toán giữa các khách hàng có tài khoản tại một chi nhánh ngân hàng hoặc khác
chi nhánh ngân hàng nhng các chi nhánh đó có tham gia thanh toán bù trừ.
Quy trình thanh toán séc chuyển khoản
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại cùng một chi nhánh ngân hàng
thơng mại
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(3) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(4) Ngân hàng kiểm tra chứng từ nhận đợc, kiểm tra số d tài khoản của bên
mua. Nếu đủ điều kiện thì ngân hàng trích tài khoản tiền gửi của bên mua và
báo Nợ cho họ.
(5) Ngân hàng ghi Có vào tài khoản của bên bán và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân
hàng có tham gia thanh toán bù trừ
-
10
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(3) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(4) Ngân hàng kiểm tra đảm bảo tính hợp pháp, hợp lệ của chứng từ nhận
đợc sẽ chuyển các chứng từ này đến trung tâm thanh toán bù trừ để trao chứng
từ cho ngân hàng bên ngời phát hành.
(5) Tại ngân hàng bên mua, tổ bù trừ mang về các chứng từ, lập chứng từ
thanh toán bù trừ, ghi Nợ vào tài khoản của bên mua và báo Nợ cho họ.
(6) Ngân hàng bên bán tiếp nhận chứng từ thanh toán bù trừ về tờ séc, ghi
Có vào tài khoản của bên bán và báo Có cho họ.
1.4.1.2. Thanh toán bằng séc bảo chi
Séc bảo chi là loại séc đợc ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả của tờ séc
bằng tiền của ngời mua và chống lại việc phát hành séc khống.
Séc bảo chi đợc dùng trong trờng hợp ngời bán yêu cầu ngời mua phải lập
séc bảo chi hoặc theo quyết định của ngân hàng đối với chủ tài khoản vi phạm
kỷ luật phát hành séc.Hình thức thanh toán bằng séc bảo chi đợc sử dụng để
thanh toán giữa các khách hàng có tài khoản trong cùng một chi nhánh ngân
hàng hoặc có tài khoản ở các chi nhánh cùng một ngân hàng. Nếu là các chi
nhánh khác ngân hàng thì các chi nhánh ngân hàng đó phải cùng tham gia
thanh toán bù trừ. Nh vậy, séc bảo chi có phạm vi thanh toán rộng hơn séc
chuyển khoản.
Quy trình phát hành và thanh toán séc bảo chi
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại cùng một chi nhánh ngân
hàng thơng mại
(1) Khách hàng (bên mua) đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử
dụng séc bảo chi.
(2) Ngân hàng bảo chi séc và giao cho khách hàng (bên mua).
-
11
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
(3) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(4) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(5) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(6) Nếu séc đủ điều kiện thanh toán, ngân hàng ghi Có vào tài khoản của
ngời thụ hởng và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân
hàng cùng tham gia thanh toán bù trừ
(1) Khách hàng (bên mua) đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử
dụng séc bảo chi.
(2) Ngân hàng bảo chi séc và giao cho khách hàng (bên mua).
(3) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(4) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(5) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(6) Ngân hàng bên bán lập chứng từ thanh toán bù trừ, ghi Có tài khoản
ngời bán và báo Có cho họ. Ngân hàng bên bán chuyển chứng từ cho ngân hàng
bên mua.
(7) Ngân hàng bên mua nhận chứng từ ngân hàng bên ngời bán gửi đến,
ghi Nợ tài khoản tiền gửi đảm bảo thanh toán séc bảo chi và báo Nợ cho ngời mua.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh cùng một ngân
hàng nhng khác địa bàn
(1) Khách hàng (bên mua) đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử
dụng séc bảo chi.
(2) Ngân hàng bảo chi séc và giao cho khách hàng (bên mua).
(3) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(4) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
-
12
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
(5) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(6) Ngân hàng bên bán lập chứng từ thanh toán liên hàng, ghi Có tài khoản
ngời bán và báo Có cho họ. Ngân hàng bên bán chuyển chứng từ cho ngân hàng
bên ngời mua.
(7) Ngân hàng bên mua nhận chứng từ ngân hàng bên bán gửi đến, ghi Nợ
tài khoản tiền gửi đảm bảo thanh toán séc bảo chi và báo Nợ cho ngời mua.

1.4.1.3. Thanh toán bằng séc định mức
Séc định mức là loại séc đợc ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả của tờ
séc và chống lại việc phát hành séc khống.
Khác với séc bảo chi là loại séc đợc ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả
cho từng tờ séc, séc định mức séc trong sổ séc định mức là loại séc đợc ngân
hàng đảm bảo khả năng chi trả cho cả một quyển séc.
1.4.1.4. Thanh toán bằng séc chuyển tiền
Séc chuyển tiền là séc dùng để chuyển tiền cho ngời thụ hởng theo yêu cầu
của chủ tài khoản.
Hình thức thanh toán bằng séc chuyển tiền đợc áp dụng trong thanh toán
giữa hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh ngân hàng cùng hệ thống,
khác địa bàn. Riêng ngời thụ hởng có thể không cần mở tài khoản tại ngân
hàng.
1.4.1.5. Thanh toán bằng séc cá nhân
Séc cá nhân đợc áp dụng đối với khách hàng có tài khoản tiền gửi đứng tên
cá nhân tại ngân hàng để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ và các khoản thanh
toán khác.
Hiện nay, theo quy định của Ngân hàng Nhà nớc, đối với séc cá nhân có
số tiền trên 5 triệu đồng, ngời phát hành séc phải đến ngân hàng làm thủ tục bảo
chi séc.
-
13
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
1.4.2. Thanh toán bằng thẻ
Hiện nay, có 3 loại thẻ đợc áp dụng là thẻ thanh toán không phải ký quỹ,
thẻ thanh toán phải ký quỹ trớc tại ngân hàng và thẻ tín dụng.
Đối với thẻ thanh toán không phải ký quỹ, ngời sử dụng thẻ không phải lu
ký tiền vào tài khoản để đảm bảo tính thanh toán. Căn cứ để thanh toán là số d
trên tài khoản tiền gửi của ngời chủ sở hữu thẻ mở tại ngân hàng, với hạn mức
tối đa của thẻ do ngân hàng quy định. Thẻ này đợc áp dụng cho những khách
hàng có quan hệ tín dụng, thanh toán tốt và thờng xuyên, có tín nhiệm với ngân
hàng.
Đối với thẻ thanh toán phải ký quỹ, ngời sử dụng thẻ phải lu ký một số
tiền nhất định vào tài khoản để đảm bảo thanh toán. Số tiền lu ký vào tài khoản
có thể là tiền mặt, tiền trích từ tài khoản khác chuyển sang hoặc tiền vay ngân
hàng. Số tiền ký quỹ là hạn mức của thẻ. Loại thẻ này đợc áp dụng với mọi loại
khách hàng.
Thẻ tín dụng là loại thẻ không phải ký quỹ. Nó đợc áp dụng đối với khách
hàng đợc vay vốn ngân hàng. Mức tiền ngân hàng cho vay đợc coi là hạn mức
tín dụng.
Quy trình phát hành và thanh toán thẻ
(1) Khách hàng đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử dụng thẻ.
(2) Ngân hàng phát hành thẻ và giao cho khách hàng.
(3) Khi mua hàng, khách hàng (chủ sở hữu thẻ) đa thẻ cho bên bán.
(4) Hàng hóa trao cho chủ sở hữu thẻ.
(5) Bên tiếp nhận thẻ (bên bán) lập biên lai thanh toán thẻ và gửi cho ngân
hàng đại lý nơi ngời bán mở tài khoản.
(6) Ngân hàng đại lý thanh toán cho bên bán.
(7) Ngân hàng đại lý thanh toán với ngân hàng phát hành thẻ.
(8) Ngân hàng phát hành thẻ thanh toán với chủ sở hữu thẻ.
-
14

Xem chi tiết: tg087